Artyści znacznie łatwiej niż filmowcy przyswajają oraz wykorzystują akademickie dyskursy, animal studies i posthumanizm. Są to obszary, w których prace artystów stają się nie tylko poligonem filmowego języka, ale i filmowym sumieniem. Perspektywa filmowa będzie punktem wyjścia do spojrzenia na międzygatunkowe relacje. Czy możliwe jest uniknięcie antropomorfizacji z jednej strony oraz przedstawiania zwierząt jako reprezentujących dzikość Innego z drugiej? Artyści i eksperymentujący filmowcy często problematyzują tę kwestię.
Szczególnie ważny dla przeglądu, ponieważ wprost mówiący o języku kina, jest artystyczno-warsztatowy esej wideo "Studies On The Ecology Of Drama" fińskiej artystki Eiji-Liisy Ahtili. Artystka proponuje w nim ćwiczenia z kamerą, ukazujące kluczowe dla konstruowania filmowej podmiotowości zabiegi, porażające w swojej prostocie. Odmienne, bo działające nie formalnie, ale emocjonalnie podejście reprezentuje film Pierre’a Huyghe’a Untitled ("Human Mask"). Prowokuje on pytania etyczne dotyczące wykorzystywania żywych zwierząt w filmach. Przez 20 minut obserwujemy szympansa w stroju dziewczynki i ludzkiej, ale pozbawionej mimiki, masce.
Tym i innym filmom towarzyszy pytanie, czy zwierzęta mogą być podmiotem kina. Kino to ludzka działalność, ale zdarzają się momenty, kiedy zwierzę jest ustawiane – zwykle na chwilę, często przypadkowo – w bardziej podmiotowej pozycji.
Pracą, która porusza kwestię przełamania ludzkiego charakteru kina jako medium, jest "Kino dla naczelnych" Rachel Mayeri – projekt na styku filmu, sztuki i prymatologii. W prezentowanych filmach artyści stosują różne sposoby, żeby uniknąć antropomorfizacji – od wyeliminowania człowieka z obrazu, jak w klasyku kina eksperymentalnego, prywatnym życiu kota Alexandra Hammida i Mai Deren, do filozoficznych nawiązań oraz operowania bardzo silnym ładunkiem emocjonalnym w Lily czyta Derridę Kathy High.
Przyroda jako zabójczy Inny pojawi się w czasie nocnego maratonu filmowego z Długim Weekendem, klasyką ozploitation, oraz "Roar" – kultowym filmie o trudnej koegzystencji ludzi i dzikich kotów.
"Kino postludzkie. Jak filmy eksperymentalne uczą (się) pokazywać zwierzęta"
18–31/10/2018
Kino w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Bilety 10–14 zł
Artyści: Eija-Liisa Ahtila, Theo Anthony, Francis Alÿs, Denis Côté , Maya Deren, Colin Eggleston, Sam Hearn, Kathy High, Pierre Huyghe, Alexander Hammid, Judy Iving, Seth Keal, Noel Marshall, Rachel Mayeri, Chris Marker, Carolee Schneemann, Véréna Paravel, Richard Penfold, Nicolas Philibert, Judy Irving, Bojan Šarčević, Lucien Castaing-Taylor
Kurator: Michał Matuszewski
