„Cisza w klasie” – porażający dokument o aferze pedofilskiej w szwedzkiej szkole prywatnej na HBO [RECENZJA]

Autor: Agnieszka Sielańczyk

12-10-2025

„Cisza w klasie” – porażający dokument o aferze pedofilskiej w szwedzkiej szkole prywatnej na HBO [RECENZJA]

W trzyodcinkowym dokumencie „Cisza w klasie” twórcy z Alaska Film & TV pokazują, jak przez osiem lat dorosły świat systematycznie zawodził dzieci. Ponad 150 uczniów Internationella Engelska Skolan – największej prywatnej sieci szkół w Szwecji – padło ofiarą własnego pracownika, który potajemnie fotografował i filmował małoletnie uczennice, przekształcając materiał w pornografię dziecięcą rozpowszechnianą online.

To największy tego typu skandal w historii Szwecji, ale nie chodzi tu wyłącznie o statystykę. Chodzi o mechanizm ignorancji, który działał bezbłędnie w miejscu, które miało być bezpieczne.

Pierwszego ostrzeżenia dokonano już w 2017 roku – sześć lat przed aresztowaniem sprawcy w 2023. Sześć lat na reakcję. Sześć lat, podczas których administracja otrzymała co najmniej siedem oddzielnych zgłoszeń o niepokojącym zachowaniu mężczyzny. I za każdym razem instytucja wybierała milczenie. Dokument nie jest tu dyplomatyczny – nie ma litości dla władz szkolnych, które konsekwentnie twierdziły, że nie miały wiedzy o zachowaniu pracownika. To kłamstwo zostaje tutaj metodycznie rozłożone na czynniki pierwsze, bez znieczulenia.

Kiedy skandal wybuchł, szkoła wynajęła zewnętrznego menedżera kryzysowego do zbadania sprawy. W serialu dokumentalnym słyszymy, jak mówi, że od razu wyczuł, że coś jest nie tak – i jak jego krytyczny raport nigdy nie został upubliczniony. „Cisza w klasie” drąży, kto wiedział i kiedy, oraz dlaczego nikt nie zareagował wystarczająco szybko. Demaskuje coś groźniejszego niż pojedynczego przestępcę – pokazuje instytucjonalną machinę do uciszania ofiar.

Producentka wykonawcza Karin Moreno mówi wprost:

„Ta historia jest głęboko niepokojąca i nie potrafię wyrazić słowami, jak wdzięczni jesteśmy za odwagę ofiar, które zdecydowały się wziąć w tym udział. To, czemu te młode dziewczęta zostały poddane, jest przerażające, a fakt, że dorosły świat ich nie słuchał ani nie traktował poważnie, sprawia, że jest jeszcze bardziej bolesne”.

Najbardziej niepokojący wątek? Jedno z pierwszych ostrzeżeń przyszło od innego pedofila – przedsiębiorcy z innego miasta, który najpierw ostrzegł lokalną gazetę i szkołę o kierowniku świetlicy. Kiedy jego ostrzeżenia nie przyniosły rezultatu, skontaktował się bezpośrednio z oprawcą. W filmie słyszymy, jak sam opisuje, jak wszystko przekształciło się w sieć szantażu, współpracy i nowych nadużyć.

fot. kadr z serialu / materiały HBO

Serial nie ogranicza się do retrospekcji. Czterdziestoparoletni mężczyzna został skazany w 2024 roku na dwa lata więzienia za poważne przestępstwa związane z pornografią dziecięcą. Dwa lata. Za zniszczenie życia 166 dziewcząt i młodych kobiet, które między 2015 a 2023 rokiem potajemnie filmował i fotografował. Dokument przeplata zeznania ofiar, rodziców, śledczych policjantów i prawników reprezentujących ponad 150 poszkodowanych podczas procesu.

Ofiary mówią o lękach, o poczuciu zdrady, o niemożności zaufania dorosłym. O tym, jak nadal żyją w ciele, które ktoś wykorzystał bez ich wiedzy. To ludzie, którzy musieli się dowiedzieć, że przez lata byli fotografowani, że ich wizerunek krążył po internetowych otchłaniach, że stali się towarem w najpodlejszym możliwym sensie. Dokument nie oszczędza widzowi tej prawdy. Serial otrzymał ocenę TV-MA ze względu na wyraźne dyskusje o wykorzystywaniu seksualnym, pornografii dziecięcej i zaniedbaniach instytucjonalnych. Zawiera niepokojące relacje i obrazy, które mogą być uciążliwe. Ale trudność ta nie wynika z sensacji – wynika z prawdy.

„Cisza w klasie” to jeden z najbardziej brutalnych aktów oskarżenia, jaki pojawił się na streamingu w tym roku. I każda sekunda tego oskarżenia jest zasłużona.