Recenzent „Los Angeles Times" nazwał film „dokumentalnym horrorem zbudowanym z policyjnego materiału” – i trudno się z tym nie zgodzić. 2 czerwca 2023 roku Susan Lorincz, 58-letnia biała kobieta, zastrzeliła swoją czarnoskórą sąsiadkę, Ajike „AJ” Owens, 35-letnią matkę czworga dzieci. Powód? Eskalujący od roku konflikt o dzieci bawiące się na pobliskim placu. Lorincz dzwoniła na policję dziesiątki razy, skarżąc się na głośne zabawy, krzyki, rzekomą kradzież jej tabliczki z napisem „zakaz wstępu”. W jednym z nagrań mówi policjantom:
„Nie przeszkadzam nikomu. Jestem samotną kobietą, pracuję z domu, jestem spokojna. Jestem idealną sąsiadką, prawie mnie nie widać”.
Tytułowa „idealna sąsiadka" to ona – samoświadomość Lorincz brzmi jak ponury żart.
Dlaczego zabiła?
Reżyserka Geeta Gandbhir miała osobisty powód, by zająć się tą sprawą. Ajike Owens była przyjaciółką rodziny Gandbhir – bratowa reżyserki, Takema Robinson, aktywistka na rzecz sprawiedliwości społecznej, skontaktowała się z nią zaraz po zabójstwie. Film powstał z potrzeby upamiętnienia ofiary, ale też z próby zrozumienia, jak drobny konflikt może przerodzić się w morderstwo. Gandbhir powiedziała „Los Angeles Times”:
„Nie ma tu reportera na miejscu, nikt nie wpływa na to, co dzieje się w sąsiedztwie, poza policją, która przychodzi i zadaje pytania”.
Ta metodologiczna powściągliwość – brak ingerencji, brak mediacji – czyni „The Perfect Neighbor" bardziej przytłaczającym niż większość współczesnych dokumentów true crime.
Widz ogląda chronologiczny rozwój sytuacji: policja odwiedza osiedle wielokrotnie, próbuje mediować, uspokajać Lorincz, prosić dzieci, by mówiły rodzicom, gdy dojdzie do kolejnego konfliktu. Sąsiedzi twierdzili, że Lorincz nagrywała dzieci, wyzywała je rasistowskimi epitetami, machała bronią.
Według zeznań zawartych w dokumencie, Lorincz rzucała przedmiotami w dzieci – między innymi rolkami – i wrzeszczała na nie. Wreszcie, w czerwcu 2023 roku, gdy jeden z synów Owens poprosił Lorincz o zwrot tabletu brata, sytuacja eksplodowała. Lorincz twierdzi, że Owens zaczęła walić w drzwi jej mieszkania, więc sięgnęła po broń i strzeliła przez zamknięte drzwi – nie wiedząc, że obok matki stoi jej dziewięcioletni syn.
Stand your ground
Lorincz nie została aresztowana od razu – powołała się na prawo „stand your ground”, które we Florydzie pozwala na użycie siły śmiercionośnej, jeśli istnieje „domniemany strach” o życie. Dopiero kilka dni później, 6 czerwca, została zatrzymana i oskarżona o zabójstwo z użyciem broni palnej, zaniedbanie, napaść i pobicie. W sierpniu 2024 roku sąd uznał ją winną zabójstwa pierwszego stopnia z użyciem broni palnej, a sędzia Robert Hodges stwierdził, że strzał był podyktowany „bardziej gniewem niż strachem”. Lorincz otrzymała wyrok 25 lat więzienia i odbywa karę w Homestead Correctional Institution w południowej Florydzie.
Film zawiera nagrania dzieci Owens błagających o pomoc, sąsiadów dzwoniących na 911, a także moment, w którym matka Ajike, Pamela Dias, i dzieci ofiary dowiadują się o jej śmierci. Jeden z fragmentów, który widzowie przywołują najczęściej w swoich recenzjach, to scena, gdy policjant pyta małego chłopca, czy został zraniony. Pamela Dias mówiła w MSNBC:
„Ajike była samotną matką, jedyną żywicielką czworga pięknych dzieci. Miała silną wiarę, wpajała dzieciom wykształcenie i szacunek. Miała wielkie marzenia jako samotna matka”.
„The Perfect Neighbor” zadebiutował na festiwalu Sundance 2025, gdzie Gandbhir otrzymała nagrodę za reżyserię w kategorii dokumentu amerykańskiego. Na Netflix trafił 17 października i natychmiast stał się hitem platformy.
Dokument Gandbhir nie oskarża. Nie moralizuje. Nie wyjaśnia. Po prostu pokazuje – i w tym tkwi jego siła. Gandbhir przyznała w wywiadzie dla „Rolling Stone”:
„Ciekawość nas napędza. Czułam silną potrzebę zrozumienia, jak to się mogło stać. Jak przeszliśmy od błahego sporu o dzieci bawiące się w ogródku do tego, że Susan sięgnęła po broń i zabiła AJ?”
Ta potrzeba zrozumienia – nie usprawiedliwienia – przenika każdą klatkę filmu. A widzowie, wpatrując się w ciało martwe na asfalcie i twarze zrozpaczonych dzieci, zadają sobie to samo pytanie. Odpowiedzi nie ma. Jest tylko cisza po strzale i echo nadjeżdżającej karetki.
