W trakcie festiwalu można było odwiedzić wystawy i zobaczyć publikacje wielu intrygujących postaci ze świata sztuki. Wśród nich pokaz slajdów „The Ballad of Sexual Dependency" uznanej już Nan Goldin, która na festiwalu otrzymała nagrodę Kering Women in Motion Award for Photography. Pojawiły się jednak również nazwiska mniej rozpoznawalne, a zdecydowanie warte zapamiętania.
Daniel Mebarek to urodzony w 1993 roku artysta boliwijsko-algierskiego pochodzenia. Najczęściej pracuje z fotografią, wideo i instalacją, a w swoich projektach bada kwestie pamięci zbiorowej, historii i tożsamości, jak również relacje między zwykłą dokumentacją a procesem współpracy z fotografowanymi bohaterami. W ramach festiwalu w Arles zaprezentował wystawę z pracami wykonanymi w Ameryce Południowej.
Zamontował mobilne studio fotograficzne na terenie targu pod gołym niebem. Mebarek zapraszał osoby odwiedzające stragany na darmowy portret. W ten sposób projekt balansuje między formalnym portretem a codziennością targowego życia, podważając tradycyjne modele fotografii dokumentalnej i portretowej. Mebarek zwraca uwagę na relacje między fotografem a fotografowanym, na kwestie widzialności i bycia widzianym. Gest portretowania stał się dostępny nie tylko dla elit.
Viktorija Makauskaitė pochodzi z Litwy i od pewnego czasu jest związana z Japonią — pracuje i mieszka w Tokio. Z wykształcenia jest architektką, co odbija się w jej twórczości: dominuje zainteresowanie strukturą, materią, przestrzenią i jej relacją z człowiekiem. W swojej pracy artystycznej stosuje fotografię, rysunek, tekst, obiekty, a także książki artystyczne. Na festiwalu zaprezentowała swoją publikację „Getting Feet Wet", która znalazła się na shortliście w kategorii „Author's Book". Do tegorocznej edycji Viktorija stworzyła 20 egzemplarzy ręcznie.
Jak mówi artystka, książka jest kolekcją zdjęć złej pogody: deszczu, wiatrów, burz. Projekt powstał na kliszy przy użyciu bardzo prostych technik, a do uzyskania „efektów specjalnych" posłużyły jej wyłącznie naturalne czynniki. Zdjęcia wykonała w parku w swoim sąsiedztwie. Viktoriji zależało, aby oglądanie publikacji było immersyjnym doświadczeniem, jakby odbiorca „słuchał nieskończonej ścieżki dźwiękowej". To mocno osobista praca, związana z byciem uważnym na codzienne miejsca, które wydają się neutralne, ale w określonej pogodzie zamieniają się w spektakl.
Zuzana Pustaiová pochodzi ze Słowacji. W swojej twórczości zajmuje się tematami widzialności, mediów, bezpieczeństwa, wątpliwości wobec oficjalnych narracji — kluczowym elementem jest relacja między obrazem a prawdą. Jej projekt „Safety Report” został zaprezentowany w ramach sekcji „Discovery Award” podczas Rencontres d’Arles 2025. Na wystawie autorka bada, w jaki sposób w przestrzeni publicznej formułowane są narracje dotyczące bezpieczeństwa jądrowego — projekt wywodzi się z jej osobistego doświadczenia z przestrzenią okolic Mochoviec.
Dorastając z narracjami o bezpieczeństwie wokół zakładu jądrowego przez „instrumenty prawdy”, takie jak gazety, Pustaiová ucieka się do zatarcia granic między fikcją a prawdą, generując swoją kontr-narrację. Ze względu na zakaz fotografowania elektrowni jądrowej, artystka pracuje z wcześniej istniejącymi obrazami, edytując je, aby rozwinąć swoją narrację, wskazując jednocześnie na jej sztuczność jako coś inscenizowanego i kolażowanego. Jest to krytyczny komentarz wobec wizualnych narracji władzy i instytucji. Wystawa była solową ekspozycją, co czyni ją znaczącą pod względem reprezentacji słowackiej fotografii na międzynarodowym festiwalu – po raz pierwszy osoba artystyczna ze Słowacji ma samodzielną wystawę w Rencontres d’Arles w takiej skali.
Diana Markosian urodziła się w 1989 roku w Moskwie, obecnie mieszka w Nowym Jorku. Jej prace fotograficzne i filmowe łączą komponent dokumentalny z silną warstwą osobistą i narracyjną. W trakcie festiwalu odbyła się jej wystawa „Père / Father" („Ojciec"), dokumentująca piętnastoletnią przerwę w relacji artystki z ojcem — po tym, jak w wieku siedmiu lat została wywieziona z Rosji przez matkę do USA, bez pożegnania.
W ramach projektu Markosian używa fotografii archiwalnych i rodzinnych, w tym zdjęć, z których ojciec został wycięty, jak również własnych nowych fotografii i wideo — w tym materiałów ze spotkania z ojcem w Armenii, po latach poszukiwań. Wystawa porusza tematy nieobecności, tożsamości, rekonstruowania więzi, emigracji i pamięci. Film i fotografia przenikają się, tworząc „dziennik wizualny" lub „list wizualny" do ojca. Wystawa pokazuje, jak fotografia może być narzędziem wyrażania zarówno indywidualnego, jak i uniwersalnego doświadczenia — dotyka emocji, czasu, pamięci. Za tę pracę artystka otrzymała na festiwalu nagrodę Prix pour la Photo Madame Figaro.
Rencontres d’Arles 2025 po raz kolejny udowodniło, że fotografia to nie tylko medium rejestrujące rzeczywistość, lecz także narzędzie refleksji, krytyki i osobistego wyrazu. Wśród nowych głosów, które wybrzmiały w tej edycji, widać wyraźnie różnorodność perspektyw i wrażliwości – od społecznego zaangażowania po intymne opowieści o pamięci i tożsamości. To właśnie dzięki takim artystkom i artystom festiwal w Arles wciąż pozostaje jednym z najważniejszych miejsc spotkania współczesnej fotografii.
![Paweł Bownik: „Mamy możliwość stworzenia »nowej kultury«” [FELIETON]](https://kmag.s3.eu-west-2.amazonaws.com/articles/68f35a47269a6c2c533a3a25/Unknown.jpeg)
