„Pulverkopf” Edwarda Pasewicza (Wielka Litera, Warszawa)
„Mondo cane” Jerzego Jarniewicza (Biuro Literackie, Stronie Śląskie)
„Wygnaniec: 21 scen z życia Zygmunta Baumana” Artura Domosławskiego (Wielka Litera, Warszawa)
„Rozpływaj się” Anny Cieplak (Wydawnictwo Literackie, Kraków) „Golem” Macieja Płazy (W.A.B., Warszawa)
„Chamstwo” Kacpra Pobłockiego (Czarne, Wołowiec)
oraz „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” Joanny Ostrowskiej (Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa), wokół której od jakiegoś czasu w mediach jest niezwykle głośno.
Czytelnicy zdecydowali
Nagrodzie od początku, czyli 1997 roku towarzyszy nagroda Nike Czytelników. Wybierają oni poprzez głosowanie spośród siedmiu finalistów swojego faworyta. Dodatkowo można również wyrazić własne zdanie na forum i napisać recenzję danego tytułu. Niejednokrotnie okazuje się, że czytelnicy mają doskonałe przeczucie i Nagroda Czytelników pokrywa się z główną nagrodą (było tak na przykład w zeszłym roku, gdzie podwójnie wygrał „Kajś” Zbigniewa Rokity).
Tym razem zwyciężyli „Oni”, czyli książka wyjątkowa. Jest to pozycja historyczna o niezwykle istotnym problemie, który dotknął homoseksualnych mężczyzn podczas II wojny światowej.
„Aresztowano ich i więziono w Rawiczu, Międzychodzie, Wronkach, Strzelcach Opolskich, czy Tarnowie. Wywożono do KL Sachsenhausen, KL Buchenwald, KL Mauthausen, KL Gross-Rosen, kompleksu obozowego Auschwitz-Birkenau- Monowitz oraz na Majdanek. Ginęli w jednostkach penitencjarnych na terenie Rzeszy, a jeśli udało im się przeżyć, wracali do domu”, możemy przeczytać na stronie wydawcy.
Ostrowska zdecydowała się dotrzeć do bardzo trudno dostępnych materiałów źródłowych, jak między innymi dokumenty sądowe III Rzeszy.
Koniec milczenia
Joanna Ostrowska skupiła całą swoją uwagę, by oddać prawdę, zbuntować się przeciwko od lat powielanym schematom. Nazywa to „queerowym success story w Polsce”, bo od początku był to temat tabu. Po siedemdziesięciu pięciu latach od zakończenia wojny, wciąż nie ma praktycznie żadnych informacji o homoseksualnych więźniach w nazistowskich jednostkach penitencjarnych - zdecydowała się być pierwsza.
Podjęła decyzję o wyprowadzce z Polski i napisaniu książki poza granicami kraju. Walka o wolność i równość, akceptację społeczeństwa to coś mocno wyczerpującego. W świetle mocno prawicowej polityki i kampanii zwróconej przeciw środowiskom LGBTQ+, temat ten wybrzmiewa z podwójną siłą.
„Szukałam tego innego światła, w którym osoba nieheteronormatywna, »uznana za homoseksualną« przez współwięźniów, bo to jest też określenie, którego używam w książce, nie byłaby opisywana jako potwór, predator seksualny, najbardziej okrutna istota jaką można sobie wyobrazić, tylko byłaby opisywana inaczej”, podreśliła autorka.
Oficjalne rozdanie Nagrody Nike odbędzie się w niedzielę 2 października w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.
