Polacy, którzy podbili Paris Photo 2025

24-11-2025

Tegoroczna edycja Paris Photo 2025 ponownie potwierdziła rangę wydarzenia jako najważniejszego światowego święta fotografii. Wśród setek wystawców silnie zaznaczyła swoją obecność polska scena.

Targi Paris Photo 2025 za nami. 16 listopada odbył się ostatni dzień jednego z najważniejszych wydarzeń na świecie poświęconych fotografii. Co roku wydarzenie przyciąga tłumy profesjonalistów, pasjonatów i osób ciekawych rozwiązań fotograficznych. Podczas tegorocznej edycji wystawiła się pokaźna polska reprezentacja. Wśród niej znalazł się dom wydawniczy książek fotograficznych i aż cztery warszawskie galerie.

tekst: Mania Krawczyk

1/5

View this post on Instagram

Galeria Jednostka

Na tegorocznych targach w Paryżu Galeria Jednostka, mająca swoją przestrzeń w Warszawie, zaprezentowała fotografie Wojciecha Plewińskiego i Marty Zgierskiej, a także książkę Weroniki Gęsickiej.

Wojciech Plewiński uznawany jest za mistrza polskiej fotografii. W trakcie wydarzenia galeria pokazała trzy ważne serie zdjęć artysty z lat 50. i 60. z Włoch, Francji i Polski. Kultowe fotografie z Wenecji, Florencji, Rzymu i Capri są efektem pierwszej wyprawy Plewińskiego za granicę w 1957 roku. Artysta podróżował wzdłuż polsko-niemieckiej granicy utworzonej po II wojnie światowej i dokumentował spowodowane zniszczenia, ale i odrodzenie miast. Część prac Plewińskiego da się przypisać do różnych kategorii, w tym reportażu, portretów, fotografii teatralnej, modowej i ulicznej, jednak jego twórczość wymyka się takim prostym definicjom. Charakteryzuje się ona lekkością, poczuciem humoru i nieoczywistym punktem widzenia. Jednak tym, co naznacza jego prace jest zainteresowanie ludźmi, ich emocjami i światem.

Marta Zgierska często wykonuje fotografie w celu dokumentacji swoich performansów. Na Paris Photo przedstawiane były prace z serii „Figura wotywna”, która składa się z uchwycenia gestów pokrywania ciała woskiem. Tym działaniem artystka nawiązuje do tradycji religijnych ex–voto: dokonuje symbolicznej ofiary, aby stać się piękna. Galeria Jednostka określa Zgierską jako jedną z najważniejszych współczesnych polskich fotografek.

Pracom Plewińskiego i Zgierskiej na Paris Photo towarzyszy publikacja Weroniki Gęsickiej pt. „Encyklopædia”. Została ona nagrodzona tytułem Fotograficznej Publikacji Roku w Polsce w 2025 roku i znalazła się na na kilku znaczących shortlistach. Podczas targów w Paryżu odbyła się światowa premiera edycji specjalnej publikacji. „Encyclopædia” to projekt składający się z kilkuset fałszywych haseł odnalezionych w encyklopediach, słownikach i leksykonach, pochodzących z różnych miejsc i różnych okresów czasu. Gęsicka zilustrowała je za pomocą przerobionych fotografii ze zbiorów obrazów wygenerowanych przez AI. Praca ta zaciera granice między tym co prawdziwe, a co zmyślone.

View this post on Instagram

Lokal_30

Galeria Lokal_30 zaprezentowała w Paryżu prace Zuzanny Janin, Diany Lelonek i Joanny Rajkowskiej. Seria „Idź Za Mną. Zmień mnie, już czas” Zuzanny Janin to cykl wczesnych prac z połowy lat dziewięćdziesiątych, w których artystka eksperymentuje z laminowanymi fotografiami, tworząc nakładające się, rozproszone, niemal wyrzeźbione obiekty fotograficzne. Janin pracuje z wizerunkami kobiet z własnej rodziny – od niemowlęcia, przez dorosłe kobiety, aż po seniorkę u kresu życia – budując wzruszającą i intymną opowieść o pokoleniowej więzi, pamięci zapisanej w ciele i nieprzerwanym kobiecym doświadczeniu.

Joanna Rajkowska pokazała serię kolaży powstałych po 7 października 2023 roku. Zestawia na nich fotografie zrujnowanej Warszawy ze współczesnymi zdjęciami Gazy. W ten sposób tworzy wielowarstwową narrację o traumie, destrukcji i globalnym kryzysie wartości. Jej prace są oskarżeniem, ale także przestrogą: ukazują, jak łatwo przemoc powraca i jak ofiary mogą zostać wciągnięte w rolę sprawców, jeśli trauma pozostaje nieprzepracowana.

Diana Lelonek przygotowała na Paris Photo wielkoformatowe prace wykonane w technice cyjanotypii. Artystka naświetlała zdjęcia lodowców alpejskich na tkaninach pokrytych światłoczułą emulsją, wykorzystując działanie promieni słonecznych. Nawiązuje tym do twórczości Anny Atkins, pionierki fotografii botanicznej, a jednocześnie zwraca uwagę na znikanie lodowców w dobie globalnego ocieplenia. Pruski błękit, charakterystyczny dla cyjanotypii, staje się metaforą kruchości i piękna ginących ekosystemów.

View this post on Instagram

Monopol

Galeria Monopol przedstawiła na Paris Photo fotografie Marii Michałowskiej z lat 70. Artystka posługuje się pejzażem jak precyzyjnym narzędziem badawczym – w jej pracach natura i miasto stają się materiałem do tworzenia własnych typologii i zestawień. Seria „Topografia pejzażu” to fotograficzny zielnik roślin i siedlisk, w którym Michałowska dokumentuje kształty, struktury i rytmy przyrody. Z kolei cykl „Morfologia pejzażu”, stworzony podczas jej podróży do Nowego Jorku, operuje podobnym językiem wizualnym, ale odnosi się do architektury miejskiej. Fascynacja panoramą Manhattanu prowadzi artystkę do analizy rytmu fasad, powtarzalności form i ich fragmentaryczności. Obie serie łączą się w konsekwentną, konceptualną refleksję nad tym, jak patrzymy na przestrzeń i jak ją porządkujemy.

View this post on Instagram

Raster

Raster zaprezentował w Paryżu przekrojową, kuratorowaną selekcję prac, które dotykają tematów przenikania środowiska naturalnego i ludzkiego, a także narastającego niepokoju związanego z antropocenem. Fotografie te powstały między latami 70. XX wieku a współczesnością, a ich charakter rozciąga się od dokumentalnego, poprzez performatywny, aż po czysto kreacyjny.

Historyczne prace Zofii Rydet i Krzysztofa Pruszkowskiego stanowią tu istotny punkt odniesienia. Ekspresyjny fotomontaż Rydet komentuje „zezwierzęcenie” relacji społecznych, natomiast typologia paryskich barierek ulicznych Pruszkowskiego ukazuje miasto jako przestrzeń kontroli i ograniczeń. Obie realizacje podszyte są humanistyczną wrażliwością i niepokojem wobec przemian społecznych.

Współcześni artyści – Aneta Grzeszykowska, Jan Smaga, Michał Łuczak, Łukasz Rusznica oraz Kazuhito Tanaka – kierują wzrok ku naturze towarzyszącej człowiekowi, ale jednocześnie od niego odseparowanej. Ich prace ukazują współczesną „dzikość” i „naturalność” często w zaskakujących kontekstach, a niekiedy kwestionują samo pojęcie tego, co naturalne. Raster tworzy z tych realizacji wielogłosową opowieść o relacji człowieka ze światem, który go przekracza.

View this post on Instagram

BLOW UP PRESS

W tym roku na Paris Photo pojawił się również polski dom wydawniczy – BLOW UP PRESS – i jest to pierwsza w historii obecność polskiego wydawcy na tych prestiżowych targach. W Paryżu odbyła się światowa premiera książki Michaela Ackermana „Homesick New York”, niezwykle sugestywnej, pełnej mroku i światła medytacji nad pamięcią, domem i utratą. Publikacja ta, przygotowana specjalnie na Paris Photo, przyciągnęła duże zainteresowanie kolekcjonerów i krytyków.

Wydawnictwo zaprezentowało także edycje kolekcjonerskie uznanych już tytułów, takich jak „Deceitful Reverence” Igora Pisuka, „Land” Lorenzo Castore czy „Undertow” Damiena Daufresne’a. Towarzyszyły im cenione publikacje polskich twórców: „Encyclopædia” Weroniki Gęsickiej, „Est et Non Est” Pawła Żaka, „Eternal U” Huberta Humki, „Once a Year the Stick Shoots” Natalii Wiernik i Nastasii Leliuk oraz „Virescent, Afire” Małgorzaty Stankiewicz. Obecność BLOW UP PRESS na Paris Photo potwierdziła, że polskie wydawnictwa fotograficzne zaczynają zajmować coraz bardziej znaczące miejsce na światowym rynku.