Mimo wszystko warto przyjrzeć się rankingom i zastanowić, w co powinniśmy inwestować, a co wymaga zmian. Jakość życia młodych, prawa dzieci, ekologia czy społeczna akceptacja różnorodności – tu wciąż mamy sporo do nadrobienia. Za to w kwestiach bezpieczeństwa, bezrobocia czy dostępu do kultury – Europa mogłaby brać z nas przykład.
Życie młodych
Polska zajmuje pierwsze miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby młodych dorosłych mieszkających z rodzicami. Według raportu GUS, w 2023 roku 67,3% osób w wieku 18–34 lata wciąż mieszkało z rodzicami – jeden z najwyższych wskaźników w Unii Europejskiej. To z jednej strony wygoda i oszczędność – bo kto nie tęskni za domowym obiadem – ale z drugiej ograniczenie samodzielności i rozwoju.
I życie jeszcze młodszych
Kwestia praw dziecka jest kluczowa – to, w jakich warunkach dorastają najmłodsi i czy ich prawa są respektowane, rzutuje na przyszłość całego społeczeństwa. W rankingu KidsRights Index z 2023 roku Polska zajęła 124. miejsce spośród 193 krajów.
Polskie prawo rodzinne stanowi, że rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. W praktyce oznacza to, że dziecko ma prawny obowiązek kontaktu z rodzicem – rozwiązanie budzi kontrowersje, gdy kontakt może być dla dziecka szkodliwy. Niedawne orzeczenie Sądu Najwyższego z października 2025 roku ponownie zaostrzyło możliwość karania rodziców za brak kontaktów, nawet gdy dziecko wyraża sprzeciw.
UNICEF również zawarł Polskę w swoich rankingach – między innymi w „Świat zależności. Czynniki wpływające na jakość życia dzieci w krajach bogatych”. Nasz kraj nie jest najgorszy, ale nie ma też powodu do dumy – po analizie liczby samobójstw, braku zadowolenia z życia, otyłości i kompetencji społecznych i edukacyjnych Polska uplasowała się na 31. z 38 miejsc.
W tej kategorii jesteśmy bezpieczni
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo – możemy spać spokojnie. W rankingu najbezpieczniejszych miast Europy z sierpnia 2025 roku, przygotowanym przez Riviera Travel, Warszawa zajęła trzecie miejsce, a Kraków piąte.
Według różnych badań Polska pozostaje jednym z najbezpieczniejszych krajów w Europie – tylko 4,4% Polaków zgłasza przestępstwa w swojej okolicy (dane Eurostatu z 2019 r.). Statystyki nie kłamią – wystarczy zapytać kogokolwiek, kto mieszkał i w Polsce, i za granicą. Większość powie to samo: nigdzie nie czuli się równie spokojnie jak tutaj.
Kultura i sztuka
Polska kultura i sztuka mają długą, bogatą tradycję. Polscy artyści zdobywają międzynarodowe nagrody, a ich prace trafiają do prestiżowych galerii na całym świecie. Ważną rolę odgrywają także same miasta – Kraków już w 2000 roku został Europejską Stolicą Kultury, co pokazuje, że od dawna jesteśmy dostrzegani na artystycznej mapie Europy.
Pod względem kształcenia artystów też przodujemy. Jakość edukacji artystycznej w Polsce jest wysoka – wyższa, niż średnia europejska. Powyżej średniej mamy też kulturę festiwali sztuki. Polska jest w czołówce pod względem liczby organizacji non-profit, które wspierają kulturę i sztukę. W ciągu ostatnich kilku lat powstało wiele inicjatyw, które mają na celu promowanie rodzimych twórców oraz zapewnienie im odpowiednich warunków do działania.
Zmysł artystyczny nie musi oznaczać społecznej tolerancji
Nie jest tajemnicą, że Polska nie przoduje w rankingach krajów przyjaznych osobom LGBT+. W zestawieniu ILGA-Europe z 2025 roku zajęliśmy przedostatnie (wraz z Bułgarią) miejsce na 49 państw – wyżej był tylko Rumunia, uznana za najmniej przyjazną osobom LGBT+ w Unii Europejskiej.
Ranking pokazuje poziom ochrony prawnej, skalę przestępstw z nienawiści i równość w życiu społecznym. I społeczność LGBT+ nie jest jedyną, która doświadcza dyskryminacji.
Bezrobocie
Są miejsca pracy i są ręce do pracy. Mimo informacji o zwolnieniach i spadającej liczbie wolnych miejsc pracy, stopa bezrobocia w Polsce wciąż jest jedną z najniższych w krajach UE – według danych Eurostat z czerwca 2025 roku Polska znajduje się na trzecim miejscu, z wynikiem 3,5%. Niezmiennie, od lat utrzymujemy się w czołówce rankingu.
Mimo to, według danych GUS, stopa bezrobocia w Polsce rośnie.
Węgiel to nasze czarne złoto – czyli ekologia
Polska jest najmniej zielonym państwem w Unii Europejskiej. Według raportu Fundacji Schumana i Fundacji Adenauera wypadamy najgorzej pod względem stanu środowiska i poziomu zaangażowania rządu i biznesu w działania na rzecz klimatu.
Zmiana nastawienia do ekologii powinna zacząć się na poziomie rządowym. Jak możemy oczekiwać od ludzi, którzy całe życie palili w piecu węglem (albo co gorsza, śmieciami) nagłej zmiany, jeśli z nadajników telewizyjnych słyszą, że ocieplenie klimatu to ściema?
Polska to kraj kontrastów – pełen pasji, talentu i bezpieczeństwa, ale też niepozbawiony społecznych napięć i nierówności. W jednych rankingach jesteśmy wzorem, w innych – ostrzeżeniem. Zdecydowanie mamy nad czym pracować – ostatnie miejsca w rankingach biją na alarm, że coś trzeba zmienić. Warto jednak pamiętać, że o jakości życia decydują nie rankingi, tylko codzienność, w której potrafimy się wzajemnie szanować.
