„Kocham was wszystkich, ale jest tu kilka osób, które mają dużo więcej pieniędzy niż ja. Jeśli jesteś miliarderem, dlaczego jesteś miliarderem? Bez urazy, ale oddajcie swoje pieniądze, chłopaki”.
Zanim Eilish wypowiedziała swoje słowa, Stephen Colbert – prowadzący ceremonię – ujawnił, że piosenkarka przekaże 11,5 miliona dolarów z trasy Hit Me Hard and Soft na organizacje walczące z głodem i kryzysem klimatycznym. To nie pierwsza taka dotacja artystki – podczas trasy z 2022 roku zebrała ponad milion dolarów na projekty środowiskowe.
„Żyjemy w czasach, kiedy świat jest naprawdę bardzo zły i ciemny, a ludzie potrzebują empatii i pomocy bardziej niż kiedykolwiek, zwłaszcza w naszym kraju”, powiedziała Eilish.
Ta wypowiedź nie była przypadkowym wybuchem, lecz konsekwencją wieloletniej aktywności. Od początku kariery artystka buduje swój wizerunek na sprzeciwie wobec konsumpcjonizmu i marnotrawstwa.
Ekologia jako DNA kariery
Eilish dorastała w domu, w którym nawet papier do pakowania prezentów był używany wielokrotnie. W 2012 roku rodzina przeszła na zasilanie energią słoneczną. Kiedy wokalistka rozpoczęła karierę, zasady te przeniosła do przemysłu muzycznego. Od 2019 roku współpracuje z organizacją Reverb, która pomaga muzykom redukować ślad węglowy tras koncertowych.
Podczas trasy Happier Than Ever Tour powstrzymano emisję ponad 15 000 ton CO2, zebrano ponad 133 000 deklaracji działań proekologicznych od fanów, a na każdym koncercie oferowano wyłącznie posiłki roślinne. Madison Square Garden po raz pierwszy zainstalował darmowe punkty napełniania butelek wodą właśnie dzięki wymogom Eilish. Artystka nie lata prywatnymi samolotami, a w wywiadzie dla Billboard z 2024 roku mówiła:
„Naprawdę frustrujące jest to, że niektórzy z największych artystów na świecie produkują czterdzieści różnych wariantów winyli tylko po to, żeby nakłonić cię do kupowania kolejnych”.
W 2022 roku uruchomiła Overheated – wielodniowe wydarzenie w Londynie, gdzie aktywiści klimatyczni, projektanci mody i liderzy branży muzycznej dyskutowali o działaniach na rzecz klimatu. Rok później TIME umieścił ją na liście TIME100 Climate za priorytetowe traktowanie redukcji śladu środowiskowego w swojej karierze.
Niekomfortowa prawda
Eilish nie jest jedyną osobą publiczną, która ostatnio otwarcie mówi o nierównościach majątkowych. Kilka dni przed galą WSJ autorka programów dla dzieci Rachel Griffin Accurso, znana jako Ms. Rachel, opublikowała na Instagramie post:
„Nikt nie potrzebuje miliarda dolarów. Ludzie potrzebują jedzenia. Koniec”.
W 2022 roku Eilish podpisała otwarty list Global Citizen wzywający najbardziej wpływowe rządy, liderów sektora prywatnego i miliarderów do podjęcia działań łamiących systemowe bariery utrzymujące ludzi w ubóstwie.
Kontekst wypowiedzi Eilish jest istotny. Zuckerberg i Chan w 2015 roku zobowiązali się przekazać 99% swoich udziałów w Meta na cele charytatywne w ciągu swojego życia. Do tej pory przekazali ponad 7 miliardów dolarów. Rzecznik Chan Zuckerberg Initiative poinformował media, że małżonkowie uczestniczyli w gali właśnie ze względu na wyróżnienie dr Chan za jej pracę w filantropii naukowej.
Ale Eilish nie atakowała konkretnych osób. Jej pytanie „dlaczego jesteś miliarderem?” dotyczyło mechanizmów akumulacji kapitału w świecie, w którym wzrasta nierówność. Według raportu Oxfam z 2024 roku majątek pięciu najbogatszych ludzi na świecie podwoił się od 2020 roku, podczas gdy prawie pięć miliardów ludzi stało się biedniejszych.
W reakcjach w mediach społecznościowych widać, jak bardzo wypowiedź Eilish rezonuje z jej pokoleniem.
„Zrobiliśmy dobrze, czyniąc ją sławną”, napisał jeden z użytkowników na platformie X.
Wśród innych gości gali byli także: twórca Star Wars George Lucas, modelka i założycielka marki kosmetycznej Rhode Hailey Bieber, projektantka Tory Burch oraz supermodelka Karlie Kloss. Wszyscy usłyszeli pytanie, na które nie ma prostej odpowiedzi: czy można być etycznym miliarderem?
Pytanie bez odpowiedzi
Po ceremonii gali życie toczy się dalej. Zuckerberg wrócił do kierowania Meta, Eilish kontynuuje trasę koncertową, która zakończy się w listopadzie. Ale pytanie zawisło w powietrzu: jeśli można oddać 11,5 miliona dolarów i nadal żyć w komforcie, dlaczego ktoś z majątkiem 228 miliardów nie może oddać więcej?
Odpowiedź rzecznika Chan Zuckerberg Initiative podkreśla, że para przekazała już ponad 7 miliardów. To ogromna suma. Ale to nadal tylko 3% ich obecnego majątku. Pozostałe 97% czeka. Pytanie Eilish nie dotyczy tego, co zostało już przekazane, lecz tego, co nadal jest zatrzymywane i dlaczego.