Minister kultury Piotr Gliński wyznaczył następcę Hanny Wróblewskiej. Jego decyzja wywołała dużo kontrowersji, bowiem nowym dyrektorem jednej z najbardziej znanych polskich galerii sztuki współczesnej ma zostać osoba, która nijak nie przystaje do jej obecnego wizerunku. Zachęta kojarzona jest z progresywnymi ideami i nowoczesnością, podczas gdy jej przyszły dyrektor – Janusz Janowski – hołduje raczej konserwatywnym ideałom. Jak przystało na partię Prawo i Sprawiedliwość, znaną z nepotyzmu i kolesiostwa, zaproponowany przez nich kandydat nie jest osobą przypadkową. Związek Polskich Artystów Plastyków, którego jest prezesem, propaguje konserwatywne poglądy na sztukę. Innym powodem mogą być także personalne koneksje Janusza Jankowskiego, będącego osobą powszechnie znaną wśród elit politycznych partii rządzącej.
Nic dziwnego, że taka nominacja została przyjęta przez ludzi latami współtworzących Zachętę z trwogą. Dziś pod galerią odbył się protest, który przybrał formę wielkiego kręgu osób obejmujących budynek. W wydarzeniu wzięły udział osoby nie tylko zawodowo związane z tym miejscem, ale także wszyscy zatroskani o przyszłość tej instytucji.
„– Zachęta to my: zespół, artystki i artyści, publiczność. Od lat tworzymy miejsce otwarte i dostępne, czułe na problemy współczesności. Przestrzeń dyskusji i budowania wspólnoty. Dziś, gdy zapadają arbitralne decyzje dotyczące przyszłości galerii, nasz głos – żądanie konkursu na stanowisko jej dyrektora – nie jest brany pod uwagę. Od kilku lat w Polsce dokonywany jest zamach na kulturę, a kolejne instytucje padają jego ofiarą. W wyniku politycznych rozgrywek niszczone są budowane latami programy, cierpią na tym pracownicy_ce i twórcy_czynie, ale przede wszystkim cierpi społeczeństwo. Zachętę odwiedzają setki osób dziennie, tysiące tygodniowo, dziesiątki tysięcy rocznie – osób, które chcą doświadczać sztuki współczesnej we wszystkich jej przejawach. Nie można ich lekceważyć”, napisali organizatorzy protestu w opisie wydarzenia.
Zaniepokojenie wśród osób związanych z Zachętą wywołują nie tylko poglądy przyszłego dyrektora, ale także jego kompetencje, a w zasadzie ich brak. Nie ma on doświadczenia w kierowaniu podobną instytucją kulturalną, tak dużym zespołem i wielomilionowym budżetem. I choć Janowski obronił doktorat z nauk o sztucę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, to prezentowane przez niego poglądy, zazwyczaj w prawicowej przestrzeni medialnej, zdają się zaprzeczać jego kulturalnemu obyciu. W jednym z wywiadów określił gender i LGBT nieludzką ideologią, niepochlebnie wypowiadał się także na temat samej sztuki współczesnej. W tym kontekście jego kandydatura wydaje się być co najmniej groteskowa. Być może, dzięki protestom warszawskiego środowiska artystycznego, minister kultury przejrzy na oczy i odwoła swoją absurdalną decyzję, jednak znając upór i ignorancje polityków partii rządzącej, należy spodziewać się najgorszego.
/tekst: Miłosz Piotrowski/
